• Bize kendinizden bahseder misiniz? Aaron Nommaz kimdir? “Kanuni’nin Yahudi Bankeri – Dona Gracia”ya kadar neler yaptınız?
Portekiz kökenli Safarad bir aileden gelen 1945 İzmir doğumlu Aaron Nommaz; Hugin Yazılım Teknolojileri AŞ ve Hugin Pazarlama AŞ’nin kurucu ortağı olmasının yanı sıra, 1995’ten beri Portekiz Fahri Konsolosu görevini de sürdürmekte.
Bir zamanlar kendi ataları da Portekiz’den kovulan Aaron Nommaz; La Sinyora lakaplı Dona Gracia’nın hayat hikayesiyle, Osmanlı İmparatorluğu ile Portekiz Krallığı arasındaki ilişkiler üzerine araştırma yaparken tanıştı. Dona Gracia hakkında yazılanları okudukça merakı artan yazar; bu hayat hikayesinin yalnızca bir biyografi değil, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun vârisi Türkiye ile Portekiz arasındaki en önemli müşterek tarihin bir sembolü olduğunu fark etti.
3 yıl boyunca Halil İnalcık gibi, Türkiye’nin ve dünyanın saygın tarihçilerinden destek alarak araştırmalarını sürdüren Aaron Nommaz; yazım aşaması 2 yıl süren “Kanuni’nin Yahudi Bankeri – Dona Gracia” adlı kitabını Haziran 2016’da Destek Yayınları’ndan çıkardı.
“Kanuni’nin Yahudi Bankeri – Dona Gracia” adlı tarihi roman; kendi ataları da Dona Gracia sayesinde kurtulan Safaradlar arasında bulunan Aaron Nommaz’ın ilk kitabı.
• 71 yaşındasınız ve bu ilk kitabınız. Kitap yazmak için neden bu kadar beklediniz?
Kimse yazmayınca Osmanlı tarihinde bilhassa özel sektör hakkında ciddi bir eksiklik olduğuna ayrıca bu kadının da, adına bir abide dikilmesine layik olduğuna inanıp yazdım. 55 yaşında Portekizce öğrendim, 67 de ilk kitabıma başladım, olumlu bir faaliyet başlatmanın yaşı yok ki, beklenmedik güzellikler çıkabiliyor. Hayatımın hiçbir bölümünde bütün iş veya sosyal hayatımda ki başarılarım dahil bu kitap kadar hiçbir zaman övgü almadım, hoş ötesi.
• İlk kitabınızın konusu neden Dona Gracia oldu. Sizi ona neler çekti?
Eşine benzerine rastlanmayan ihtişamlı ve değerli bir şahsiyet olması yanında insanlık yönü bu kadar ortaya çıkmış başka birini tanımamam . Neredeyse bütün önemli lisanlarda kitaplar yazılmışken neden Türkçe kitabı olmaması beni rahatsız etti
• Kitabınızın araştırma ve yazım bölümleri ne kadarlık bir süreyi kapsadı? Kimlerle çalıştınız? Nasıl bir süreç geçirdiniz?
Tarih araştırmam 3 yılı aldı. İlk olarak bir tarih kitabı yazdım ama satılmaz diye basılmadı. Çok çarpıcı ve önemli hadiseler içerdiğinden roman olarak yaygın okunmasının sağlanabileceğini öğrenince o şekile çevirdim. Onlarca kişi destekledi,yönlendirdi ve benimle adeta takımlaştı, Türkiyede Prof. Bülent Arı ve onun sayesinde Prof. Halil İnalcık la ayrıca Boston Üniversitesi ve Yale Üniversitesinde özellikle Prof. Aelion Brooks’la çalıştım. 16. YY Fransızca, İngilizce, İtalyanca ve Osmanlı’ca belgeleri sökmem gerekti. Tarih kitabının ve dolayısıyla romanın yazımı 2 yıl sürdü
• Tarihi bir roman yazmanın zorlukları nelerdir?
Hatasız, mümkün mertebe gerçek kabul edilen bilgilere sabırla ulaşıp bunları keyfle okunabilir hale getirmek.
• En keyif alarak yazdığınız bölüm hangisi oldu?
Krallar ve imparatorlara cesaretle meydan okuduğu, sadece hayatını değil (Martin Lüter King gibi) servetini de göz kırpmadan defalarca tehlikeye atması, bunlar beni büyüledi. Ayrıca Sokollu ile Jozef’in çekişmeleri çok tad verdi
• Okuyucudan nasıl tepkiler alacağınızı düşünüyorsunuz?
Daha okuyup ta, tarihi bilgileri derin olanlar dahil, övgüler yağdırmayana rastlamadım. Bu beni mutlu ediyor. Yazar, yani bendeniz, ünlü tarihçilerimizden biri olsaydı duyulmamış satış rekorları kırardı.
• Osmanlı-Yahudi ilişkilerinin tarihine de ışık tutuyorsunuz? Tepki alabileceğinizi düşündünüz mü?
O kadar da risk alınabilşir. Osmanlı-Yahudi ilişkileri Osmanlının en başarılı Padişahları olan Fatih, II. Bayazıt, I. Selim, Kanuni ve belki de II. Selim döneminde zirve yapmıştı, anlamlı…
• Birebir gerçekleri mi kaleme aldınız yoksa kurgu da var mı?
Tarih bilgiler sağlam ve değerli tarih hocalarınızın dahi hata bulamayacağı kadar iddialı ve “doğru”. Gerçeklerin saptırılmamasına özen göstererek Pierre diye bir karakter, renk katsın diye ilave edildi, O hayali bir kahraman.
Kitabınız başka hangi ülkelerde basılacak?
Amerika, İngiltere, Fransa, Portekiz, İspanya’da ve kendi dillerinde basılacak. IOWA Üniversitesi tercüme bölümü veya Orhan Pamuk’un tercümelerini yapmış bir arkadaşımla İngilizce tercümesini yaptırmak üzere konuşmaktayım
• Bundan sonra da yazmaya devam edecek misiniz? Ne tür projeleriniz var?
Dona Gracia ile ilgili kitap umduğum ve hakkettiği seviyelere ulaşırsa 16. YY a ışık tutabilecek bu kez Jozef Nasi hakkında bir o kadar ilginç hadiseler içeren yeni bir kitap üzerinde çalışmalarıma başladım.
Ayrıca Yahudi’ler hakkında tereddüt uyandıran konular üzerine bir çalışmam var ancak amacımın anlaşılmama ve olayların dini boyuta çekilebilme ihtimalinin yaratacağı tepkileri kestiremediğimden ayrıca ilginin ne olabileceğini kestiremediğimden kararsızım.